Özet:

ar Bu makalede Ebû Ali el-Fârisî’nin (ö. 377) ،hocası ez-Zeccâc’ın (ö. 311) Me‘âni-i’l- Kur’ân ve İ‘râbuh adlı eseri çerçevesinde ona yönelttiği ibdal ،iştikâk ve cem‘ gibi sarf konularıyla ilgili eleştirileri ele alındı. Makale bu sınırlılığa sahip olmasına rağmen ez-Zeccâc’ın görüşleri hakkında tam bir fikir verebilmek adına imkan nisbetinde mütekadim ve müteahhir nahiv alimlerinin kanaatlerine de başvuruldu. Araştırma ،ez-Zeccâc’ın sarf ve nahiv problemlerine dair görüşlerinin ilmî değerini ortaya koymaya çalışmaktadır. O ،görüşlerinde ،nahivciler tarafından ittifakla kabul edilen semâ‘ ،kıyas ve illet gibi nahvî asılları esas almıştır. Kıraatler konusundaki yöntemi ise ،Arap kelâmına ve nahiv kurallarına uygun olanı tercih etmektir. Nitekim onun ،bu şartları ihlal eden mütevatir yedi kıraatten bazılarını dahi onaylamadığı görülmektedir. Bunun yanı sıra çalışmamızda ،alimler arasındaki ihtilafların Arap dilinin gelişimine büyük katkı sağladığı ve bu tartışmaların araştırmacılara yeni ufuklar açtığı ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: