Abstract:

Bir cümleden daha uzun herhangi bir metni dinleyen ya da okuyan bir alıcı, normal olarak, hiç zorlanmadan, metnin bir “bütünlük” mü yoksa “ilişkisiz” cümleler yığını mı olduğuna karar verebilir. Bir söylem çözümlemesinde dikkat edilecekönemli nokta; metnin iç düzeni, yani, -bağdaşıklık- prensibi itibariyle arz ettiği görüntüdür. Okur, “metiniçi” bu düzenlenişin esaslannı fark ettikten sonra her metnin kendinden önce gelen metinlerle ilişkili olduğu1 gerçeğini de, metinler arası (intertextuality) dikkate alarak sağlıklı bir metin çözümlemesine ulaşacaktır. Öncelikle üzerinde durulması gereken temel kavram “metin”(text)dir. Metin bir bütünlüğü çağrıştıran, sözlü ya da yazılı çeşitli uzunlukta olabilen bir pasaja işaret eder. Dilbilimde kavram genellikle bu şekliyle ifadesini bulur. R.FowIer, Unguisfic Criticism adlı eserinde, metin (text) ve söylem(discourse) arasında bir ayrım yapar. Böylece metin fonksiyonel olarak da daha net ortaya çıkabilmekledir”. Kısaca söylemek gerekirse, metinler (text) söylemin{discourse) taşıyıcıları olarak telakki edilebilirler.3 Söylem, sözleştiren insan ile bunları (ibareler)kapsayan metin arasındaki güçleştirilmiş bir süreçtir.

Keywords: