Abstract:

Bu çalışmada, psikoloji biliminin hayatımızın bütün yönlerini kapsadığı ve dolayısıyla halk ürünü olan atasözlerinin her birinin de bir psikolojik durumu açıkladığı düşüncesinden hareketle 5405 Türkmen atasözü psikolojik yönden incelenmiştir.Türkmen atasözleri, konuları bakımından birbirine benzer psikoloji alanlarından oluşturulan beş gruba göre değerlendirilip, psikolojik bakış açısıyla yorumlanmıştır. İnceleme sonucunda, “Sosyal Psikoloji ve Endüstri Psikolojisi” grubunun 3577 atasözüyle (% 66)fazla Türkmen atasözünü kapsadığı tespit edilmiştir. Sayısal olarak ikinci büyük grubun 1001 atasözüyle (% 19) “Gelişim ve Kişilik Psikolojisi” olduğu, üçüncü grubun ise 390 atasözüyle (% 7) “Deneysel ve Fizyolojik Psikoloji” olduğu saptanmıştır. “Klinik Psikoloji ve Danışmanlık Psikolojisi” grubu 269 (% 5) atasözüyle dördüncü sırada yer alırken, “Okul ve Eğitim Psikolojisi” grubu 168 (% 3) atasözüyleson grubu teşkil etmiştir. Alınan sonuçtan hareketle, Türkmen toplumunu oluşturan temel üç yapının; yani birey, aile ve toplumla ilgili atasözlerinin sayısal olarak ilk üç sırayı oluşturduğu saptanmıştır. “Sosyal Psikoloji ve Endüstri Psikolojisi” grubunda yer alan Türkmen atasözlerinin sayıca fazla oluşu ise Türkmen toplumunda toplumsal uyumu sağlamak amacıyla sosyal normların ortaya çıkmasını sağlayan anlayışın olduğunu göstermektedir. Bu araştırma, atasözlerinin önemli işlevinin Türkmen toplumunda toplumsal uyumu sağlayıcı sosyal normları topluma tanıtmak ve benimsetmek olduğunu göstermiştir.

Keywords: