Abstract:

Hakkari bölgesinde uzun yıllar yaşamış olan dini topluluklar Nasturiler, Ermeniler, Yezidiler ve Yahudilerdir. Kürtlerle bu Hıristiyan topluluklar birbirlerinin örf ve adetlerini alırcasına kaynaşmışlardır. Özellikle Kürtlerle Nasturiler arasında çok az farklılıklar vardı. Giyim kuşamları ve geçim kaynakları birbirinin aynısıydı. Nasturiler Hakkari Beyliğinin dirilişinde olduğu kadar yıkılmasında da etkili oldu. Dini topluluklar içinde nüfusufazla olan Nasturiler idi. Hakkari bölgesinin hemen hemen her kesiminde Nasturiler yaşamlarını sürdürdüler. Yezidiler ise genellikle Irak sınırı ve Çukurca Çayırlı bölgelerinde iskan etmişlerdi. Başkale ve Yüksekova kazalarında nüfusu görülen Yahudiler, İsrail devletinin kurulduğu 1948 yılına kadar diğer dini topluluklar gibi sorunsuz bir şekilde yaşadılar. Ermeniler sayısı az olmakla birlikte sadece Beytüşşebap ve Şemdinli kazasında vardı. Özellikle Osmanlı döneminde çok rahat bir hayat yaşan Nasturiler XIX. yüzyılın ortalarından itibaren devletle ve bölgedeki Kürtlerle sürtüşme içerisine girdiler. Tabii ki bunda bu bölgede dolaşan misyonerlerin çok fazla etkisi vardı. Cumhuriyetin kurulmasından sonra da Nasturiler bölgede sorun olmaya devam etti. Bir dönem Rusların, sonrasında da İngilizlerin bölgedeki emellerine ulaşmasında bir araç görevi gören Nasturilerin kendilerine ait bir toprağı olmadı. 1930’lu yıllardan sonra tamamen dağılarak dünyanın değişik kesimlerine göç etmek zorunda kaldılar.

Keywords: