Abstract:

Bu çalışmada, âşıklık olgusunun Anadolu kültürü içindeki yeri incelendi. Âşığın çalışmada bahsi geçen anlamı, ‘saz şairi’ dir. ‘Âşık’ sözcüğünün, Arapça’da âşık ve Türkçe’deki ışık sözcüğüyle ortak bir kökene sahip olduğu saptandı. Anadolu âşıklarının, kültürü söz yoluyla devindirme stratejisinin bir gereği olarak, birçok konuyu şiirin ve eşlik eden müziğin de kullanıldığı bu söz söyleme ve müzik yapma geleneği ile dile getirdiği sonucuna ulaşıldı.  Âşıklık geleneğinin, sözlü kültürün bir ürünü olduğu için kalıpsal kuralları olan bir edebiyatla üretildiği; ayrıca geleneğin, Alevi kültürü içinde daha etkin bir kullanıma sahip olduğu, dolayısıyla yalnızca dünyasal müzik türleri içinde değil, cem törenine adapte edilerek dinsel müzik türleri içinde de kullanıldığı saptandı. Âşıklık geleneğinin cem törenine adaptasyonunun, müzik ve performans terimlerinin değiştirilmesi, eş deyişle müziğin ontolojik varlığının dinsel pratikler içinde yadsınması (gölgeleme) ile gerçekleştiği sonucuna ulaşıldı.  Anahtar Kelimeler: âşık, Türk halk müziği,  sözlü kültür,  Alevilik, zakir.      

Keywords: