Özet:

Eylemler, dil dizgesinin temel ögesi olduklarından cümle kuruluşunu belirlerler ve her eylem belli bir cümle kuruluşunu gerektirir. Ancak öge dizilişi belirli sayıdayken eylemlerin sayısı çok fazladır ve bitimli cümlelerde her eylemin olumsuzu yapılabilmektedir. Bunun yanı sıra ulaçlarla oluşturulan bağımlı cümlelerde olumsuzlaştırmanın belli sınırlılıkları vardır. Çünkü sözdizimsel bakımdan bir üst cümleye bağlanan ulaç cümleleri anlamsal açıdan farklı ilişkileri yansıtır ve böylece bağımlı oldukları üst cümlenin içeriğini belirli açılardan değiştirirler. Bu bakımdan ulaç cümlesi eylemine olumsuzluk işaretleyicisi getirildiğinde üst cümlenin içeriği de anlamsal açıdan bu olaydan etkilenir. Kimi durumda ulaç cümlesi eyleminin ulacına olumsuzluk işaretleyicisi eklendiğinde ulaç cümlesi ile üst cümle arasındaki ilişkide anlamsal bir değişiklik meydana gelmezken kimi durumda çeşitli değişiklikler meydana gelebilir. Bu değişiklikler anlam bulanıklığı, dil bilgiselliğin bozulması, eklerdeki işlev değişikliği gibi çeşitli şekillerde karşımıza çıkabilir. İşte bu çalışmada, söz konusu değişiklikler ve ulaçlarla oluşturulan bağımlı cümlelerdeki olumsuzlaştırmanın sınırlılıkları ortaya konulmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler: