Özet:

Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesiyle birlikte yeni bir medeniyet dairesine geçişTürk aydını üzerinde entelektüel bir krize neden olmuştur. Modernleşmenin toplumsal hayattaki yol açtığı değişimler Türk romanının tematik düzeyde konusu hâline gelmiştir. Dolayısıyla bu medeniyet değişiminin sancıları romanın dünyası içerisinde yankısını bulmuştur. Tanzimat döneminden itibaren dikkat çeken aydının kimlik krizi, ilerleyen dönemlerde yani 20. yüzyılın ortalarından itibaren bireysel krize dönüşmüştür. Yusuf Atılgan’ın Aylak Adam romanıyla, Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar başlıklı romanları da bu içsel krizi ontolojik düzeyde yansıtandikkat çekici romanlarımızdandırlar. Bu çalışmada Tutunamayanlar ve Aylak Adam üzerinden tutunamamanın farklı görüntüleri irdelenmeye çalışılacaktır. Tutunamayanlar’da modern aydının yaşadığı kimlik krizinin ontolojik görüntüsü romanın ana kahramanları Selim ve Turgut üzerinden takip edilebilmektedir. Bu ontolojik kaygı Selim’in intiharına sebep olurken Turgut’un ise onun intiharının nedenini araştırırken kaybolmasına neden olmuştur. Aylak Adam’da ise C. J. Lacan’ın Babanın Adı olarak nitelendirdiği toplumun, kültürün yasası içerisine dâhil olamaz. C. nin Babanın Adı’na tutunamayışı çocukluğundan itibaren önce annesini kaybetmesi, ardından da baba şiddetine uğramasından kaynaklıdır.

Anahtar Kelimeler: