Özet:

Açık ve uzaktan öğrenme, iletişim teknolojileri desteği ile zaman ve mekân esnekliği sağlayan, ön koşul ve sınırlamaları  ortadan kaldıran, kendi kendine öğrenmeye dayanan yenilikçi bir eğitim sistemidir. Günümüzde açık ve uzaktan öğrenmeninfazla kullanıldığı alanlardan biri de dil öğretimidir ve son yıllarda yabancılara Türkçe öğretiminde de kullanılmaya başlanmıştır. Etkileşim, açık ve uzaktan öğrenimin kilit bileşenlerinden biridir ve bilgiyi yapılandırmada oldukça önemli bir yeri vardır. Moore (1993) tarafından geliştirilen Transaksiyonel Uzaklık kuramına göre uzaktan eğitim ortamlarında uzaklık olarak algılanan unsur coğrafi bir uzaklık değil, psikolojik ve iletişimsel bir boşluktur. Kuramın temel varsayımına göre,  açık ve uzaktan öğrenme programlarında diyaloğun artırılmasıyla, etkileşim artacak; uzaklık azaltılabilecektir. Öğretim Diyaloğu Kuramı “Öğretim bir diyalogtur.” varsayımına dayanmaktadır. Gorsky ve Caspi’nin sunduğu kavramsal modele göre, diyalog içsel ve dışsal olmak olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Dışsal diyalog; sosyal ve konu odaklı olmak üzere iki alt gruba ayrılmaktadır.  Dışsal diyalog, bireyler arası etkileşimi ifade etmektedir dolayısıyla kaynağı insandır. Dışsal diyalog genellikle öğrenenin, öğretici ve/veya diğer öğrenenlerle etkileşime girmesiyle oluşur ve açık ve uzaktan öğrenmede, iletişim teknolojileri aracılığıyla, eşzamanlı ve eşzamansız iletişimle gerçekleşir. Tartışma panoları, mesajlar, sosyal ağlar dışsal diyalog ortamları olarak sıralanabilir.  Dışsal diyaloğun alt gruplarından olan sosyal amaçlı diyalog, öğrenenlerin kendilerini sosyal ve duygusal olarak yansıttıkları söylemsel ilişkilerdir. Açık ve uzaktan dil öğretim programlarında bu süreç bilgi, kültür gibi unsurları aktarması açısından işlevseldir. Konu odaklı dışsal diyaloglar ise öğreticilerin ve öğrenenlerin,   öğrenilen konu üzerinde sözsel bir etkileşime girmesidir ki öğrenilen dilin gelişmesinde önemli bir etkisi vardır. Bu çalışmada, yabancı dil olarak Türkçe öğrenme sistemlerinin eşzamansız iletişim ortamlarındaki konu odaklı ve sosyal amaçlı diyaloglar, tarama modeli ile ele alınmaktadır. 

Anahtar Kelimeler: