Özet:

Araştırmanın amacı; okul öncesi çocuklarına yönelik hazırlanan resimli hikâye kitaplarında geçen iletişim engellerini değerlendirmek ve kullanılan iletişim dilinin çocukların gelişimleri üzerindeki etkilerini tartışmaktır. Doküman incelemesi yapılarak betimsel analiz yaklaşımı kullanılan araştırmada, okul öncesi dönem çocuklarına yönelik hazırlanan resimli hikâye kitaplarında geçen iletişim engelleri belirlenmiş ve çocuklar üzerindeki etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Örneklemi oluşturan 81 hikâye kitabı araştırmacı tarafından geliştirilen bir değerlendirme formu aracılığıyla incelenmiş, içerikleri iletişim engellerine yönelik iletiler açısından analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel sonuçları incelendiğinde,çok karşılaşılan iletişim engellerinin toplam 27 kitapta, 40 tekrar sayısı ile emir vermek, yönlendirmek temel kategorisi olduğu belirlenmiş; bunu toplam 24 kitapta, 40 tekrar ile alay etmek, ad takmak temel kategorisi takip etmiştir. En az yer verilen iletişim engeli, 3 kitap ve 3 tekrar sayısı ile övmek ve olumlu değerlendirmek olarak bulunmuş; alay etmek, şakacı davranmak, konuyu saptırmak temel kategorisine ilişkin ise hiçbir sonuç elde edilmemiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise resimli hikâye kitaplarının metin kısımlarında belirlenen on iki temel iletişim engeline ilişkin bulgular, ileti örnekleriyle tartışılmıştır. Sonuç olarak yapılan çalışma, korku, aktif direnç, suçluluk ve bağımlılık yaratma, kendisini yetersiz hissetmesine neden olma, benlik saygısını zedeleme gibi özellikle okul öncesi dönem çocukları üzerinde bıraktığı olumsuz etkiler nedeniyle, iletişim engellerine resimli hikâye kitaplarında yer verilmemesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: