Abstract:

Sultan II. Abdülhamid Han döneminde kurulan Sicill-i Ahval Komisyonu ve bu komisyonca tutulan kayıtlar, devlet memurlarının memuriyetleri boyunca geçirdikleri iş yaşantılarını konu alan bir veri bankası görünümündedir. Prosopografik bir çalışma denemesi olarak bu bildiride Bayezid doğumlu veya Bayezid’de görev alan ve sicill-i ahval kayıtlarına geçen memurlar tanıtılacaktır. Erzurum Vilayeti’nin bir sancağı olan Bayezid Sancağı Osmanlı-İran ve Rus sınırında yer alan, Eleşkirt, Karakilise, Diyadin, Tutak, Taşlıçay ve Bayezid Merkez kazalarından oluşan önemli bir yerleşim yeri idi. Burada bundan 100-150 yıl önce görev alan kimi memurların bugün dahi torunlarının yaşamakta olması münasebetiyle de önem arz eden bu çalışma, tamamen arşiv kaynaklı bir deneme hüviyetindedir. Bu çalışma bundan sonraki biyografi çalışmalarına ve genç araştırmacılara da kaynaklık etmesi açısından önemli görülmekle bölgede görev yapan memur sicillerinin incelenmesi yoluyla da alana değerli bir katkı olarak düşünülmektedir. Devlet görevlilerinin nerede doğup hangi okullarda hangi dersleri ikmal ettikleri, aile bağları, nerelerde hangi vazifeleri ifa ettikleri, tayin, nakil, mazuliyet ve emeklilik durumları ve hatta ahlaki vaziyetleri hakkında mütalaaların da yer aldığı siciller, muazzam Osmanlı kayıt sisteminin bir parçası ve bugünkü emekli sandığı gibi kurumların da temeli olarak imparatorluktan Cumhuriyet Türkiye’sine kalan çok önemli bir miras olarak görülmelidir.

Keywords: