Özet:

Türkiye’de Tanzimat’tan beri süre gelen Batılılaşma çabası toplum ve birey nezdinde bugüne kadar çeşitli sonuçlara yol açmış ve aç- maktadır. Bu sebeple, özellikle Doğu- Batı ya da diğer bir adlandırmayla gelenek-modernlik ikileminde sıkışıp kalmış bireyin veçok da aydın ve yarı aydınların çıkmazı Türk edebiyatında konu edilen meselelerden biridir. Bu çalışmada, Türk edebiyatınınönemli yazarlarından Orhan Pamuk’un Kara Kitap romanında ele alınan “kendi olma” dü- şüncesi irdelenmektedir. Romanda metinler arası ilişkiler yoluyla özellikle iki ana kahraman Celal ve Galip üzerinden ciddi bir kimlik sorgulaması yapıldığı, kişinin başka hayatları ve kişileri taklit etmekten kurtularak kendisi olabilmesi fikrinin işlendiği görülmektedir. Mevlana ve Şeyh Galip gibi klasik dönem şairleriyle Oğuz Atay başta olmak üzere modern Türk edebiyatı yazarlarının hayatı ve eserleriyle kurulan bağ- lantılar, kendini arama uğraşının geçmişteki ve modern çağdaki farklı izdüşümlerini saptamaya imkân sağlamaktadır. Bunun yanı sıra, sadece birey planında değil İstanbul’da kentleşmenin getirdiği etkilerle toplum düzeyinde de bir kimlik bunalımı yaşandığı, toplumun özüne yabancıla- şarak kimliğini kaybettiği gerçeği de romanda gündeme getirilen ciddi problemlerden biridir. Ancak romanında bu gerçeklerle okuru yüzleştiren yazarın bir çözüm önerisi ya da çıkış yolu sunmaktan kaçındığı, bunu da postmodern anlatının bir gereği olarak yaptığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: