Özet:

Kolluk kuvvetlerinin, kamu düzeninin devamlılığını ve halkın güvenliğini sağlamak için diğer kamu görevlilerinden farklı olarak kişilerin hak ve özgürlüklerine müdahale niteliği taşıyan birtakım özel yetkileri bulunmaktadır. Ancak bu yetkilerin demokratik ülkelerde kişilerin temel hak ve özgürlüklerini kısıtlayacak yönde kullanılmaması esastır. Bunu sağlamak için günümüzde kolluk kuvvetlerinin denetlenmesinde sivil gözetim anlayışı gündeme gelmiştir. Sivil gözetimin dünyada farklı uygulama biçimleri olsa da sivil gözetim, esas itibariyle kolluk kuvvetlerine yönelik başvuru ve şikayetlerin genellikle kurum içi ve dışı daha bağımsız, tarafsız ve sivil otoritelerce soruşturulması esasına dayanmaktadır. Türkiye’de kolluk kuvvetlerinin denetiminden ve sivil gözetiminden sorumlu çok sayıda kurul ve komisyon vardır. Ancak Türkiye’de sivil gözetim mekanizmalarının etkili ve yeterli olarak çalıştıklarını söylemek güçtür. Her ne kadar bu konuda 2016 yılında Kolluk Gözetim Komisyonu kurulmuşsa da bu komisyon, yapısı ve işleyişindeki bazı eksiklikler ile dikkat çekmektedir. İşte bu çalışmada önce, kolluk denetimi ve sivil gözetim mekanizmaları genel anlamda ve Türkiye özelinde açıklanmış sonra çalışmada kolluğun denetlenmesinde dünyada sivil gözetime daha çok örnek gösterilen Kuzey İrlanda Polis Ombudsmanlığı incelenmiştir. Bu modelin Türkiye’ye uygulanabilirliği üzerinde durularak çalışmanın sonunda birtakım öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: