Özet:

Osmanlı Devleti’nin iki yüz yıllık batılılaşma sürecinin temelinde Batı’dan geri kalmışlık fikri yer almaktadır. Bu düşüncenin arka planında ise yeniliklerin önündeki ilk engel olarak “din” görülmektedir. Toplumsal hayatın içerisinde yozlaşan din algısı, belirli zümrelerin kendi kişisel menfaatleri doğrultusunda hareket etmeleri; batılılaşmanın karşısında dinin karşıt bir konumda yer almasını yahut öyle algılanmasını sağlamıştır. Cumhuriyet, yaklaşık iki yüz yıl süren modernleşme çabalarının nihai noktasıdır. Osmanlı Devleti’nin gerçekleştirmek istediği yeniliklerin yeni bir devlet modeli etrafında şekillenmesidir. Cumhuriyet’in ilk dönem romanlarında (1923-1940) din algısı, gerçekleştirilen inkılaplar ve değişen sosyal ve siyasi hayat karşısında bireyin konumunu göstermesi açısından oldukça önemlidir. Yeni bir devlet, yeni bir düzen ve yeni bir sosyal hayatın insanların iç dünyalarında yarattığı inanç algısındaki yıkımın izleri bu ilk dönem romanlarında belirgin bir şekilde kendisine yer bulmaktadır. Bu çalışma, değişimin hızlı gerçekleştiği bir dönem olan Cumhuriyet’in ilk yıllarında insanların ruh dünyalarında yer alan ikilik ve din algısının göz önüne serilmesi ve toplumsal değişimin arkasında bıraktığı izleri dönemin romanlarında tespit ederek bugünün Türkiye’sindeki yansımalarını göz önüne sermektir.

Anahtar Kelimeler: