Özet:

Dil felsefesi, dile yönelik soruları tartıĢarak cevaplayan ve birçok yeni teorik problemin meydana gelmesine olanak veren bir alandır. Dil ve ana dili bilinci, dilin kökeni ve dillerin çeĢitliliği, dil-kültür-düĢünce iliĢkisi, dil ve anlam sorunu dil felsefesinin konu alanlarındandır. Birey küçük yaĢlardan itibaren kullanmaya baĢladığı dili, ilerleyen yaĢlarda daha da karmaĢık düzeylerde kullanacak hâle gelmektedir. Çocuğun erken dönemden itibaren dile hâkim olması doğal bir süreç gibi görünse de uzun yıllara dayanan bir öğrenme süreci de söz konusudur. Bu durum, öğrenme sahasının dil ve düĢünmeye yönelik kuramsal tartıĢmalarına ve deneysel çalıĢmalarına zemin hazırlamaktadır. Bu kuramlara bakıldığında davranıĢçı kuramın önemini kaybettiği ve zihinsel faaliyetleri ön plana çıkaran aktif öğrenme kuramlarının ortaya atıldığı görülmektedir. Bu yeni kuramlar, belirli felsefi temellere sahiptir. Ayrıca, ilk çağ filozoflarından itibaren dil ve düĢünme üzerine ortaya atılan fikirlerin çoğunun günümüze ıĢık tuttuğu görülmektedir. Türkçe dersleri, dil öğretiminin odak noktasındadır. Türkçe derslerinde yapılan çalıĢmalardan öğrencilerin zihinsel iĢlemlerine katkı sağlaması beklenir. Dil becerilerinden zihinsel becerilere uzanan birçok öğrenme etkinliği Türkçe derslerinin kapsamındadır.  Dile iliĢkin felsefi tartıĢmalar dili, durağan olmaktan çıkarıp onu sürekli canlı tutan, değiĢen, devingen yapısıyla açıklamaktadır. Bu tartıĢma ve kuramlar dili ayrıntılı olarak ele almakta ve insanla dil iliĢkisinde öğrenen açısından öğrenmeyi kolaylaĢtırıcı muhtevada bilgiler sunmaktadır. Felsefi metinlerin bilgilendirici iĢlevinden Türkçe derslerinde destek almak bir kenara bırakılırsa, dil eğitiminde özellikle dil felsefesine iliĢkin tartıĢmalardan faydalanılabileceği düĢünülmektedir. Buna göre Türkçe dersleri dilin genel bilgisinden metin seçimine, kelime öğretiminden düĢünme kabiliyetinin geliĢmesine gibi birçok alanda felsefeden destek alabilir. Bu çalıĢmada ise „dil öğrenme‟ merkeze alınarak kültür, düĢünme ve öğrenme konuları üzerinde durulmuĢ ve ana dili öğretiminde dil felsefesinden faydalanmanın gerekliliği kuramsal bir temele dayandırılan bazı çalıĢma önerileriyle sunulmaya çalıĢılmıĢtır. 

Anahtar Kelimeler: