Özet:

Mimarlıkta gün ışığı kullanımı, binaların özellikle tepe noktalarındaki açıklıklar ve yüzeylerindeki boşluklar yoluyla tarihsel süreçte farklı yapı tipolojileri ile birlikte karşımıza çıkmaktadır. Bir mimari öge olarak ışıklık (skylight), bu kullanım türleri içinde tasarımın parçası olarak ele alınabilme potansiyeline sahip bir elemandır. ‘Tepe penceresi’, ‘aydınlık’ ve ‘gök ışığı’ anlamlarına gelebilen ışıklık (skylight), Antik Roma’da Panteon ile başlayan ve 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar sıklıkla kullanılan bir pencere düzeni/boşluk arayışı olarak tanımlanabilir. Tarihsel süreçteki kullanımının yanında ışıklık, önemli bir tasarım ögesi olarak son yıllarda yeniden gündeme gelmiştir. Mimarlıkta iç mekan ve dış mekan arasındaki ayrım, katı duvarlardan ziyade geçirgen ve şeffaf ögelerle sağlanma eğilimindedir. Hem işlevsel hem de estetik bir geçirgen arayüz olarak ışıklık ise, iç mekan ve dış mekan arasında sınırlayıcı bir görev üstlenerek iç-dış arasındaki ilişkinin eriyerek kaygan hale gelmesinde önemli bir araç haline gelmiştir. Tam da bu nedenle bu çalışmanın amacı, gün ışığı kullanımı ve iç-dış ilişkisini Ferran Vizoso mimarlığının farklı yapı tipolojileri üzerinden değerlendirmektir. Bu doğrultuda mimarın, İspanya’da yer alan “4 Porches and 4 Skylights House” (2010) adlı konut projesi ve restorasyonu yapılan “Sant Pere” (2011) adlı kilise projesi incelenmiştir. Mimarlıkta iç-dış ilişkisinin ışıklık (skylight) ögesi üzerinden yorumlanacağı çalışma, bir mimarın anatomisini iki farklı yapı tipolojisi ile ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler: