Abstract:

Konargöçer oymakların hayatını sürdürmesi, en azından kolaylaştırması için doğayla mücadele etmesi ve iklim koşullarına göre kendini koruması, önceden tedbir alması kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Söz konusu hayat tarzında yaşayan Türk toplulukları, asırlarca gözlemledikleri doğadaki değişikliklere farklı isimler vererek yaşadıkları bölgelere göre sayılı günler ve takvimler oluşturmuşlardır. Çoğunlukla hayvancılıkla uğraşan konargöçerler için bu takvimler ayrı bir anlam ifade eder, doğanın canlanması, üretimin başlaması, koç katımı, koyun kırkımı gibi dönemler çeşitli törenlerle kutlanır, etrafında da pek çok inanç ve uygulama meydana getirir. Söz konusu inanç örüntüleri de kültür öğeleri arasında önemli bir yere sahiptir. Türklerin çok eskiden beri sürdürdükleri, hatta çoğu zaman kendileriyle özdeşleştirilen konargöçer yaşam biçimi tarihî süreç içerisinde yerini büyük ölçüde yerleşik yaşam biçimine bırakmıştır. Günümüzde Mersin ilinde sınırlı sayıda ve sınırlı bir coğrafî alanda da olsa konargöçer yaşam şeklini sürdüren oymaklar bulunmaktadır. Bunun yanında çalışma alanında yerleşik hayata geçmiş ama konargöçerliği ömrünün belli bir döneminde yaşamış, halk takvimiyle ilgili geleneksel uygulamalarını devam ettiren ve bu konuda kaynaklık edebilecek kişiler de mevcuttur. Mersin konargöçerlerinin kullandığı halk takvimi üzerine daha önce yapılmış bir çalışmanın bulunmaması bizi bu konuyu araştırmaya yönlendirmiştir. Bu çerçevede geliştirilen çalışmanın amacı Mersin Konargöçerleri özelinde kullanılan halk takvimi öğelerinin tespiti ve kültür ile ilgili bağlarının ortaya konulmasıdır. Bu amaçla alan araştırması yapılarak gerekli veriler derleme yöntemiyle ortaya konulmuştur. Çalışmada, görüşme ve gözlem teknikleri kullanılmıştır. Konu ile ilgili yapılan önceki çalışmaların verileri ile alan araştırması sırasında elde edilen veriler çalışmanın bilgi kaynağını oluşturmaktadır. Araştırmanın sınırı Mersin ili, ilçeleri ve bunlara bağlı köylerde yaşayan Konargöçerlerin halk takvimi bilgileri ve bunlara bağlı uygulamalar olarak belirlenmiştir. Mersin bölgesinde yaşayan konargöçer oymakların sosyal hayatlarını ve kültürlerini etkileyen halk takvimi öğelerini tespit etmek ve incelemek üzere yola çıkılan bu çalışmanın Türk dünyasındaki diğer çalışmalara katkı sağlayacağı umulmaktadır.

Keywords: