Abstract:

Tasarım teknoloji etkileşimi; ürün, kullanıcı ve tasarımcı üçgeninde önemli bir ilişkidir. Teknolojik gelişmelerin ürün tasarımlarını farklı açılardan etkilediği görülmektedir. Bu etki tasarımı yapılan ürün ve girdi sağlayabilecek teknolojilere göre değişken yelpazede çalışmalara konu olmaktadır. Bu çalışmanın amacı göz izleme teknolojisinin tasarım süreçlerine girdi sağlamak üzere etkinliğini tartışmaktır. İnsanlar dış dünyadan gelen %90’dan fazla bilgiyi gözleriyle algılar. Kullanıcıların ürünleri yorumlayışı da görsel unsurlar odağında olduğundan, beş duyu organının en çok öne çıkanı göz olmaktadır. Ancak, göz bebeği hareketleri kısa süreli hafızadan silinmekte, gözlerin gerçekte baktığı yer %47 oranla bakan kişi tarafından unutulmakta veya dile getirilmemektedir. Bu sebeple görsel çalışmanın sözel olarak değil, göz izleyicilerle kayıt altında tespit edilmesi faydalı olacaktır. Göz izleme, araştırmacıların görsel ilgiyi anlamalarına yardımcı olan bir teknolojidir. Gözün odaklandığı yerler ve ürüne bakarken duyulan heyecan; ürünün nasıl değerlendirileceği ve kullanılacağıyla ilgili tasarımcıya sağlam bir bilgi kaynağı oluşturur. Kullanıcının tasarımlarla ilgili ne gördüğü, nereye çok baktığı, ne düşündüğü ve nasıl hissettiği gibi sorular göz izleme teknolojisi kullanarak cevaplanabilir. İnsan içerikli akademik ve bilimsel çalışmalar, pazarlama, psikoloji, mühendislik ve özellikle ürün tasarımında kullanılan göz izleme teknolojisi; web tasarımı, ambalaj tasarımı, kullanıcı deneyimi tasarımı, insan-bilgisayar etkileşimi ve bilgisayar oyunu tasarımı çalışmalarında kullanılır. Literatür incelendiğinde, araba iç tasarımı, ürün tasarım sunumları, Çin’de mobilya malzemesi ve renk seçimi ve Helsinki’de “tasarım algısı” çalışma kapsamında ürün ve psikoloji odaklı araştırmalar dikkat çekmektedir. Türkiye’de ise göz izleme popülerliği artan bir teknoloji olarak kullanılmakta, farklı çalışmalara konu olmaktadır. Bu konuyla ilgili; bilgisayar/elektrik-elektronik/endüstri mühendisliği, biyomühendislik, dilbilim, eğitim/öğretim, psikoloji/psikiyatri, endüstri ürünleri tasarımı, bilim ve teknoloji, coğrafya, diş hekimliği, gazetecilik, istatistik, işletme, reklamcılık, spor ve turizm disiplinlerinde toplam 98 adet yüksek lisans ve doktora tezi yazıldığı görülmektedir.

Keywords: