Özet:

Türkiye’nin ihracat arzı ve ithalat talebini etkileyen faktörleri belirlemek için yapılan çalışmalar genellikle Granger nedensellik testi, Vektör Autoregresyon (VAR), Eşbütünleşme ve hata düzeltme modelleri (ECM) kullanarak ithalat ve ihracat ile reel döviz kuru ve milli gelir arasındaki ilişkilerin varlığını tespit etmeye çalışmışlar, sosyo-politik faktörleri ihmal etmişlerdir. Yapılan uluslararası çalışmalar ise genellikle ihracat ve ithalatı tahmin için modellerken birbirlerinden bağımsız olduğunu varsayarak tek denklemli regresyon modelleri (OLS) kullanmışlardır. Bu çalışmada, ekonomik, sosyal ve özelliklede politik (demokrasi) faktörlerin Türkiye’nin 98 ülke ile gerçekleştirdiği ihracat ve ithalatı üzerindeki etkisi 1981–2006 dönemini kapsayan yıllık veriler üç aşamalıküçük kareler yöntemi (3SLS) ile analiz edilmiştir. Lagrance Multiplier testi sonuçları sistemi oluşturan denklemlerin hata terimlerinde değişen varyans sorunu olduğunu ortaya koyarken Hausman içsellik testi sonuçları ihracat ve ithalatın arasında eşanlı bir ilişkinin olduğunu ve doğru tahmin yönteminin 3SLS modeli olduğunu göstermiştir. Sonuçlar ticaret yapılan ülkenin demokratik bir ülke olmasının Türkiye’nin ihracatı üzerinde pozitif bir etki yaparken ithalatı üzerinde bir etkisi olmadığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: