Abstract:

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin araştırma sorgulama özyeterliliklerini belirlemeye yönelik bir özalgı ölçeği geliştirmektir. Çalışmanın başlangıcında Araştırma Sorgulamaya Yönelik Özyeterlilik Algı Ölçeği (ASYÖÖ)’nin 23 maddelik deneme formu oluşturulmuştur. Bu ölçeğe ilişkin veriler Amasya Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı farklı iki ortaokulda 5. -8. Sınıf aralığında öğrenim gören toplam 233 öğrenciye uygulanmıştır. Toplanan verilerle ölçeğin geçerliliğini belirlemek amacıyla, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, madde-faktör toplam korelasyonu, düzeltilmiş korelasyonu ve madde ayırt edicilikleri araştırılmıştır. Ölçek güvenilirliği ise iç tutarlılık ve kararlılık analizleri kullanılarak araştırılmıştır. Ölçeğin faktör analizi ve ayırt edicilik özellikleri bulunarak geçerliği incelenmiştir. Açımlayıcı faktör analizlerine göre ölçeğin üç faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliği için, faktörlerdeki maddelerin faktör yükleri, öz değerleri ve açıklanan varyansları incelenmiş, böylece yapı geçerliği sağlanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizinde, 13 madde ve 3 faktör olan ölçeğin faktör yapısının kabul edilebilir uyum gösterdiği ve doğrulandığı gözlemlenmiştir. Ölçeğin faktörlere göre ve bütün olarak güvenirliği; Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı, iki eş yarı arasındaki korelasyon değeri, Sperman-Brown formülü ve Guttmannsplit-half güvenirlik formülleri uygulanarak hesaplanmıştır.  ASYÖÖ’ndeki maddelerin zamanla değişmediğini tespit etmek amacıyla da altı hafta ara verilerek toplanan verilerle test-tekrar test yöntemi yapılmıştır. Bu uygulama verilerinin daha önce yapılan analizlerle tutarlı olduğu belirlenmiş ve buna bağlı olarak ilgili ölçeğin ortaokul öğrencilerinin araştırma sorgulamaya dönük özyeterlilik algılarını belirlemek amacıyla kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğuna karar verilmiştir. Bu amaç için yapılabilecek çalışmalarda kullanılabilecek bir ölçeğin ilgili literatüre kazandırıldığı söylenebilir.

Keywords: