Özet:

Hadislerin yorumlanmasıyla ilgili temel kavramlardan birisi hikmettir. Hadisin söylenme nedeni üzerine yapılan yorumlar anlamına gelen hikmet, şerî hükümlerin maksatlarını tespit eden “hikmetu’t-teşrî’” ilminin de temelini oluşturmaktadır. Şer’î hükümlerin ve Hz. Peygamber’in hadislerindeki maksatların tespit edilmeye çalışıldığı bu ilim, bazı kimseler tarafından şerî ilimlerinüstünü olarak kabul edilmiştir.  Hadis şârihlerimiz, hadis şerhlerinde bu alanı kullanmakla birlikte hikmet yorumculuğuyla daha çok mutasavvıflar ilgilenmiştir. Tasavvuf geleneğinde hikmet yorumculuğunungüzel örneklerinden birisini Sadreddin Konevî vermiştir. Konevî’nin Şerhu’l-Erbaîne Hadîsen isimli kırk hadis şerhi, tasavvufî hadis yorumculuğu konusunda önde gelen eserlerden birisidir. Konevî, hadis yorumcularının sadece dil ve gramerle ilgili açıklamalarla hadislerin hükümlerine yönelip, hadislerin hikmetlerini ihmal etmelerini eleştirerek bu eserini yazmıştır. Bu çalışmada Konevî’nin söz konusu eserinden hareketle hadislere yönelik hikmet yorumculuğu üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: