Abstract:

Bilgi ve iletişim teknolojileri öğrenciler tarafından amacı dışında birbirlerine zarar vermek amacıyla ortaya çıkan sanal zorbalık olayları günümüzde önemli bir sorun haline geldiği görülmektedir. Okullarda öğrenciler arasında yaşanan bu olaylar öğrencileri akademik, psikolojik ve sosyal açıdan olumsuz şekilde etkilemektedir. Öğrenciler sanal zorbalık olaylarıyla baş edebilmek için farklı yöntem ve teknikler kullanabilmektedirler. Okullarda yaşanan bu tür olaylarla öğrencilerin nasıl baş etiklerini tespit etmek amacıyla bu ölçek geliştirme çalışması yapılmıştır. Araştırmada veriler açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör çalışmalar için farklı liselerde eğitim öğretim faaliyetlerini sürdüren iki gruptan toplanmıştır. Açımlayıcı faktör için veriler Sakarya ili merkezinde yer alan farklı liselerde öğrenim gören 264 öğrencinin 140’ı dokuzuncu sınıf öğrencisinden (%53) ve 124’ü (%47) on birinci sınıf öğrencilerinden oluşmuştur. Katılımcılardan 129’u (%48,9) kız, 135’i (%51,1) erkektir. İkinci çalışmada doğrulayıcı faktör analizi için Sakarya ili merkezinde yer alan farklı liselerde öğrenim gören 277 öğrenciden veriler toplanmıştır. Öğrencilerin 135’i (%48.7) dokuzuncu sınıf ve 142’si (%51.3) onuncu sınıf öğrencisidir. Bu katılımcılardan 136’sı (%49.1) kız, 141’i (%50.9) erkektir. Öğrenciler 15 ile 18 yaş arasındadır. Ölçek geliştirme sürecinde öncelikle sanal zorbalıkla baş etmeyle ilgili alan yazın incelenerek madde havuzu oluşturulmuştur. Oluşan madde havuzuyla ilgili uzman görüşleri doğrultusunda ölçekte gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra ölçek hedef kitleye uygulanarak ölçeğin faktöriyel ve yapı geçerlikleri ile güvenirlik analizleri yapılmıştır. Ölçeğin analizlerinde faktöriyel geçerlik için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, yapı geçerliği için yakınsama ve ayırt edici geçerlik ve güvenirlik içinse Cronbach alfa iç tutarlılık ve kompozit güvenirlik katsayılarına bakılmıştır. Yapılan bu işlemler sonucunda 19 madde ve 4 faktörden oluşan geçerli ve güvenilir bir sanal zorbalıkla baş etme ölçeği elde edilmiştir

Keywords: