Özet:

Memlükler Devletinde (648-923/1250-1517) vezirlik, saltanat naipliği (niyâbetü’s-saltana)  görevinin varlığı sebebiyle daha önceki devletlerdeki vezirliğin güç ve önemine ulaşamamıştır. Memlükler öncesinde vezirler devletin idarî, siyasî ve malî sahalarında söz sahibi olup halife veya sultandan sonra ikinci güç sahibi kimselerdi. Oysa Memlükler dönemindeki vezirlerin yetki alanı genelde maliye ile sınırlı kalmıştır. Önde gelen birkaç sivil ve bazı asker kökenli vezirler hariç tutulursa hiçbir zaman devlete hakim olan ümeranın üstünde bir güce sahip olamamışlar, kendi görev alanları dışındaki idarî mekanizmaya müdahale edememişlerdir. Memlükler döneminde vezirlik üç farklı aşama geçirmiş ve her birinde tedricen önemini kaybetmiştir. Bu üç aşamada yukarıdan aşağıya doğru seyreden bir itibar ve güç çizgisi takip etmiş, güçlü az sayıdaki vezir ise istisna olarak kalmışlardır. Biz bu çalışmada, dönemsel değişikliklere de işaret ederek Memlükler dönemindeki vezirlerin görevlerini tespit etmeyi amaçladık.

Anahtar Kelimeler: