Abstract:

Gerek Kur’ân’da gerekse İslâm düşünce tarihindesık kullanılan kavramlardan biri de şüphesiz fısk (الفِسْق) kelimesidir. Kur’ân-ı Kerim’in pek çok âyetinde bu kelimenin türevleri kullanılmış olup, bunların büyük bir çoğunluğunda muhatap kâfir, müşrik ve münâfıklardır. Bununla birlikte fısk kelimesi zaman zaman müslümanların bazı davranışları hakkında da söz konusu edilmiştir. Mezhepler Tarihi’ne baktığımızda ise fısk kavramının neredeyse büyük günahlarla özdeşleştirildiğini ve mürtekib-i kebire (büyük günah sahibi) için fâsık sözcüğünün kullanılmaya başlandığını görmekteyiz. Bu bağlamda ilerleyen dönemde fısk kavramında anlam daralması meydana geldiğini söylememiz mümkün gözükmektedir. Hadis Usûlü sahasına geldiğimizde de benzer bir durum karşımıza çıkmaktadır. Nitekim cerh-ta‘dil alanında yazılmış pek çok kaynakta da fâsık râvi tabiri, büyük günah işleyen kişiler ve bidʻat sahipleri hakkında kullanılmıştır. Hadis Usulü alanında daha önce derli toplu bir şekilde çalışılmamış olan bir konuyu ele alan bu makalede, fısk kavramının geçirdiği bu serüven ile Hadis Usûlü’nde fısku’r-râvî konusuna yaklaşımlar hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

Keywords: