Özet:

Moğol istilasından kaçan ilim adamlarının Mısır ve Şam bölgelerine sığınmaları, sultan ve devlet adamlarının ilmî faaliyetlere ve ulemaya yönelik teşvikleri gibi etkenler Memlükler idaresi altında bulunan topraklarda kültürel açıdan zengin bir muhitin oluşmasına zemin hazırlamıştır Bu muhit semeresini vermiş, Memlükler döneminde çeşitli sahalarda çok sayıda âlim yetişmiş ve sayısız eser kaleme alınmıştır. Bu sahaların başında tarih gelir. Bahsi geçen dönem İslâm tarihçiliğinin altın çağı kabul edilir. Bu dönemin altın çağ olarak nitelendirilmesinde çok sayıda biyografi âliminin yetişmesi ve bunların vefeyât, terâcim ve tabakât gibi biyografi türünde kaleme aldıkları büyük hacimli eserler önemli rol oynar. Kronolojik tarih kitaplarında çok az bilgi bulunan veya hiç bahsedilmeyen birçok önemli şahsın tanınmasında, hayatları hakkında önemli bilgi ve ayrıntıların tespit edilmesinde bu biyografi türü eserlerde yer alan kayıtlar büyük önem arz eder. Tespit edebildiğimiz kadarıyla ülkemizde müstakil olarak Memlük tarihçilerini ve biyografi eserlerini ele alan bir çalışma bulunmamaktadır. Bu bakımdan buna yönelik bir çalışma yapılması zaruret hâlini almıştır. Bizim bahsi geçen dönemdeki biyografi eserlerinin öne çıkanlarını konu alan çalışmamız, Memlük tarihçiliği ve tarihçilerinin genel bir tasviri olmaktan ziyade bu sahada uzun yıllar çalışmış bir akademisyenin tecrübelerini yansıtma amacındadır. Başka bir ifadeyle bu çalışmada, bir Memlük tarihçisinin meselelere yaklaşım biçimi, tarafgirliği veya tarafsızlığı, eserinde karşılaşılabilecek sorunlar veya o eserin nasıl kullanılması gerektiği gibi konuların mümkün mertebe örneklendirerek izah edilmesi şeklinde bir usul tercih edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: