Abstract:

1884-1914 yılları arasında yaşamış olan Baha Tevfik, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş döneminde yetişmiş olan önemli düşünürlerden birisidir. Baha Tevfik, dinin insan tarafından meydana getirilmiş bir kurum olduğunu ileri sürerek, dinin ve Tanrı inancının kökenini insan psikolojisine ve topluma indirger. O’na göre ebediyen yaşamak fikri, bedensel diriliş ve Âhiret inançlarını meydana getirmiştir. Ancak bu inançların insanın beklentilerini karşılamada yetersiz kalmaları üzerine, insan düşüncesi zamanla daha yüksek bir mükemmellik tasavvuru olan Allah inancını meydana getirmiştir. Tanrı’yı, insanın kendi benliğini düşünerek yarattığı hayâlî bir varlık olarak kabul eden Baha Tevfik, evreni kozmolojik olarak açıklayabilmek için Tanrı’nın yerine Tanrısal nitelikler atfettiği doğayı geçirmektedir. Biyolojik-evrimci bir materyalist olan Baha Tevfik, insanların hayvanlardan, hayvanların bitkilerden, bitkilerin de protoplazmadan evrimleşerek türedikleri görüşündedir.

Keywords: