Abstract:

Tarihi ve felsefi açıdan derin köklere sahip adil savaş öğretisi, Soğuk Savaş’ın sona ermesiyle birlikte felsefeciler, hukukçular ve siyaset bilimciler tarafından yeniden tartışılmaya başlamıştır. Özellikle de 11 Eylül saldırılarından sonra ABD dış politikasının refleksleri, konunun tartışıldığı platformun genişlemesine yol açmıştır. ABD’nin “önleyici savaş” ilkesini dış politikasının bir ayağı haline getirmesi, Afganistan ve Irak müdahaleleri, insani müdahale konusundaki gelişmeler pratikte adil savaş konusunun ne kadar tartışmalı olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışmanın temel amaçlarından biri bu konudaki tartışmalara atıfta bulunmaktır. Ayrıca tarihsel olarak nasıl evrim geçirdiği ve temel ilkeleri 21. yüzyılın dünyasına nasıl uyarlanmaya çalışıldığı tartışılmıştır. Adil savaşın tanımından, ilkelerine, teorilerine ve tabiri kullanan aktörlerin niyetlerine dair tartışmalı unsurların daha ayrıntılı analiz edilmesi adına Irak Savaşı (2003) birçok açıdan oldukça iyi bir kılavuz konumundadır. Bu nedenle çalışma bu savaş üzerinden adil savaş konusundaki tartışmaları da ele almaktadır. Adil savaş doktrini, daha çok spesifik durumlar için kullanılabilecek bir meşruiyet aracıdır. Bir devletin dış politikasının temeli ya da sürekli bir unsuru olamaz. Ancak özellikle 20. yüzyılın sonundan itibaren, adil savaş hem bir dış politika stratejisi hem de uluslararası hukukun bir öğesi olarak gösterilmeye çalışılmaktadır. Kavramın özünün, tarihsel geçmişinin ve gerçek anlamının suiistimali, bir bakıma yeni bir uluslararası hukuk anlayışı ihdas etmenin bilinçaltındaki dürtüsüdür.

Keywords: