Abstract:

ÖZET Bu çalışmada, Atatürk’ün ve dönemin hükümetinin paraya bakışı ve ekonomi yönetimine damgasını vuran para politikaları ele alınmıştır. Para, Atatürk’ün düşüncesine göre, “…her türlü aracın üstünde bir varlık silahıdır.” Cumhuriyet Hükümeti, Osmanlı’dan farklı olarak, “sağlam para”yı iktisadi bağımsızlığın ve egemenliğin sembolü olarak görmüştür. Atatürk’ün izlediği para politikasının temel amacı, devlet harcamaları ile kaynaklar arasında sürekli bir dengenin korunması yoluyla enflasyonun önlenmesidir. Atatürk’ün paranın değerine verdiği önem, bütçe denkliğine verdiği önemle özdeştir. Parasal disiplinin ikinci ayağı, dış dengedir. Uygulanan parasal ve mali politikalar sayesinde “Denk bütçe + Sağlam para” formülü elde edilmiştir. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Osmanlı yönetimine ve onun neredeyse tüm kurumsal yapısına son verilmiştir. Bunun doğal bir uzantısı olarak, 1930’da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yaşama geçirilmiştir. Ancak Osmanlı devletinin bir tür merkez bankacılığını yapan Osmanlı Bankası’nın banknotları daha uzun bir süre -1948’e kadar- dolaşımda kalmıştır. Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı sonrası “tam bağımsızlık” formülü şudur: “Tam bağımsızlık = milli egemenlik + mali egemenlik.” Eğer Atatürk döneminde de IMF olsaydı, bu formülle, Türkiye’nin bu küresel finans örgütününborçlu ülkesi olması önlenebilirdi. Anahtar Sözcükler: Atatürk, sağlam para, mali egemenlik, parasal reform, Türkiye ekonomisi.   Abstract In this study, monetary policies affecting economic administration and Atatürk’s point of view and the aspects of the government of that time about money are handled. In Atatürk’s opinion, “… money is a wealth weapon above every kind of tools”. The republic government, apart from Ottoman Empire saw “safe money” as symbol of economic independence and sovereignty. The basic aim of the monetary policy Atatürk followed is to provide the permanent equilibrium between public (state) expenses and resources and, by this, to prevent inflation. The importance Atatürk give to the value of money and to the budget balancing is identical. The second foot of monetary discipline is the foreign equilibrium. By the means of applied monetary and fiscal policies “the balance budget+ safe money” Formula has obtained. By declaration of republic, the administration of Ottoman mpire and its almost all institutional structures were annulled. As a natural results of this situation, Turkish Republic Central Bank (TRCB) was founded in 1930. however, the banknote of Ottoman Bank which functioned as a central bank of Ottoman empire was in circulation for a long term until 1948. Atatürk’s “the absolute independence” formula after the independence war is “the absolute independence=national independence+fiscal independence.” If IMF had been existed during Atatürk’s period,by this formula, Turkey could have been prevented to be the most debtor in this global financial organization (IMF). Key words: Atatürk, safe money, fiscal independence, monetary reform, Turkey economy.

Keywords: