Özet:

Bu çalışmada Saruhan sancağına bağlı bir kaza olan Demirci’nin XIX. yüzyıldaki coğrafi, idari, demografik, sosyal ve ekonomik yapısı üzerinde durulmuştur. Çalışmada temel kaynak olarak temettuat defterleri, Aydın vilayeti salnameleri, Demirci şeriyye sicilleri, Osmanlı Arşiv vesikaları ve diğer ikinci el kaynaklar kullanılmıştır. Kazanın 1845 yılında 127 köyü ve on beş mahallesi bulunmaktaydı. Mahallelerde 1845 yılında 6.355, 1908 yılında 7412 kişi yaşamaktaydı. Ayrıca 1900 yılında Demirci’de 146 Gayrimüslim bulunmaktaydı. Kazada hububat, kökboya ziraatı yapılmakta ve pek çok bağ arazisi bulunmakta idi. Hububat arazileri bağ ve kökboya tarlalarından büyüktü. Palamut ve kökboya halkın önemli gelir kaynaklarındandı. Kazada büyük ve küçükbaş hayvan yetiştirilmekte, küçükbaş büyükbaşa tercih edilmekteydi. 1845 yılında kaza ahalisinin %37’si tarımda, %15’i hizmet sektöründe çalışmaktaydı. Halkın %35’i ise esnaf olarak çalışıyordu. Yine kazada  %11 oranında çocuk, yaşlı, hasta ve sakat bulunmaktaydı. Temettuat defterlerinden elde edilen bilgilerle kazanın sosyal ve ekonomik yapısı aşağıdaki başlıklar altında daha detaylı olarak ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler: