Özet:

Osmanlı İmparatorluğu ilk dönemlerden itibaren Avrupalıların ilgisini çekmiş ve birçok kişi Osmanlı topraklarına gelmiştir. İlk dönemlerden itibaren diplomat ve tüccarların yanı sıra birçok Avrupalı dil sorununu aşmak için yerel tercümanlar kullanmıştır. Ancak giderek artan Avrupalı sayısı ve gelen kişilerin çeşitlenmesi,  Batılılar için dil sorununu daha da artırmıştır. Bir Batılının Osmanlı topraklarında nasıl ve kimlerle iletişim halinde Türkçe öğrenebileceği sorusu bu aşamada önem kazanmıştır. Bir Amerikalının İstanbul’da Türkçe öğrenme deneyiminden yola çıkarak XIX. yüzyılda yabancıların karşılaştıkları sorunlar ve kimlerden Türkçe öğrenebildikleri bu çalışmada incelenmiştir. Arşiv belgeleri, anılar ve gazete haberlerinin incelenmesi ile Türkçe öğreniminin Osmanlı topraklarında uzun süreli kalma amacında olan yabancılar için genel bir hedef olduğu görülmektedir. Ancak bu kişilerin  hangi yöntemi takip ederek  Türkçe  öğrenebildikleri hakkında bir iki örnek dışında fazla bilgi sahibi değiliz. Devletin ise bu süreçle ve dil öğrenenlerle ilişkisi ise arşiv belgelerine yansıdığı ölçüde genelde güvenli merkezlidir.

Anahtar Kelimeler: