Özet:

Çalışmanın sonunda eserde toplam 3847 madde başı sözcük belirlenmiştir. Bunlardan %49,98’i Türkçe, %34,41’i Arapça, %10,52’si Farsça, %0,12’si Yunanca, %0,05’i Rumca, %0,02’si İtalyanca, %0,02’si Fransızcadır. Ayrıca özel kullanım bakımından zengin olan eserde 220’den fazla deyim ve pek çok ikileme, atasözü tespit edilmiştir. Bu çalışmada İslam Tarihini konu edinen 16. Yüzyılın son çeyreğine ait Tercüme-i Tevārīh-i Yezdī adındaki bir metnin söz varlığı incelenmiştir. Farsçadan Türkçeye çeviri olan bu eserde, öncelikle madde başı sözcüklerin kökenleri ve kullanım olarak oranları belirlenmiştir. Ardından eserde kullanılan deyim, atasözü ve ikilemelerden oluşan özel kullanımlar; Türkiye Türkçesindeki kullanımları dikkate alınarak incelenmiştir. Tarih metinleri, konularına göre tarihi olay ya da durumların aydınlatılmasında büyük önem arz ederler. Ancak bu metinler yalnızca konuları dolayısıyla tarihe kaynaklık etmez; aynı zamanda yazıldıkları dönem ve muhitin dil varlığıyla ilgili de önemli ip uçları sağlarlar. İçinde doğduğu zamanın ses, yapı ve söz varlığı özelliklerini ortaya koyarak dilin tarihsel süreçlerinin aydınlatılmasında etkin birer rol oynarlar.

Anahtar Kelimeler: