Özet:

Ortaçağ İslam dünyası ve milletleri, pozitif bilimlerde de beşerî bilimlerde de oldukça ileri seviyede bulunuyordu. Beşerî bilimlerdeki ilerleme zamana bağlı olarak devam etti; ancak pozitif bilimlerdeki ilerleme yavaşladı ve İslam devletleri, bugün Batı diye tabir ettiğimiz milletlerin gerisinde kaldı. Görünen kadarıyla çeşitli alanlarda gerilemenin temel sebepleri; kitaba verilen önemin azalması, İslam devletlerinin bünyesinde olan kitap ve kütüphanelerin yağmalanması, ilme ve kitaba önem vermeyen yöneticilerin işbaşına getirilmesidir. İslam devletleri bünyesinde milyonlarca kitabı muhtevî kütüphanelerin kurulduğu, çeşitli seyahatnamelerde ve tarih kaynaklarında bildirilmiştir. Ne acı ki devletler yıkılıp yenisi kurulurken bu kütüphaneler ve kitapların çoğu yağmalanmış, imha ya da ihmal edilmiştir.  Çalışmamızda, Sünbülzâde Vehbî’nin kitap adlarına telmihte bulunduğu bir kasidesinden yola çıkılarak İslam dünyasında kitap ve kütüphaneler hakkında özet bilgi aktarılmıştır. Ardından da Vehbî’nin şiiri incelenmiş ve şiirde geçen elli civarında kitap hakkında malumat verilmiştir. Adlarını bile çoğumuzun duymadığı bu kitaplar, Osmanlı medreselerinde okutulan temel ders kitaplarıdır.  Muhtemeldir ki Sünbülzâde Vehbî de bu şiiri yazarken adı geçen kitapların o dönemdeki genç nesiller tarafından bilinmesini amaçlamıştı.  Yüzlerce yıllık eğitim sistemini sırtlayan temel eserler unutulmasın istemişti. Biz de Vehbî gibi, kültür birikimini aktarmak adına adı geçen kitapların bilinmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler: