Abstract:

Salar Türkçesi, Çin Halk Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan Türk topluluğundan biri olan Salarların dilidir.  Salar Türkleri Çin’de, Çinghay eyaletinin Şünhua Salar Özerk İlçesi başta olmak üzere Çinghay eyaletinin ve Gansu eyaletinin belli bölgelerinde ve Doğu Türkistan’ın İli ilçesinde yaşamaktadırlar. Salarlar ve Salarca ile ilgili esas çalışmalar 19. yüzyılda Rus, Avrupalı ve Amerikalı seyyahlar ve bilim adamları tarafından başlatılmış, Gaizi ağzından derlenen metinler ve söz varlığı çalışmaları daha sonraki çalışmalara ışık tutmuştur. Günümüze kadar ise Gaizi ağzı ve İli ağzı ile ilgili çalışmalar yapılmış, önemli mesafe kaydedilmiştir. Salarca bulunduğu coğrafyadaki diğer dillerin özellikle Çincenin yoğun etkisi altındadır. Çünkü Salarca konuşma dilidir ve yazı dili olarak Çince kullanılmaktadır. Bu durum Salarcada; Çindeki diğer Türk lehçelerinden ve Salarca ile aynı lehçe gurubunda yer alan başka lehçelerden daha farklı özelliklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.  Salarcaya daha çok isim cinsinden kelimeler alınmış ve bu kelimelerin bazıları ses değişikliğine uğramıştır. Ses değişimi, Çincenin hem Yünmu kısımlarında hem Şengmu kısımlarında görülmektedir. Yazımızda daha önce yapılan çalışmaların bazılarından faydalanarak sözvarlığı çalışması yaptık ve Salarcaya geçmiş Çince kelimeleri inceledik. Çalışmamız; Çince kelimelerin Salarcaya geçerken ses ve biçim yönünden geçirdikleri değişimleri ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Keywords: