Özet:

Divan şiirinin zengin benzetme ve hayal dünyası içinde günlük hayatta sık kullanılan nesnelerin de önemli bir yer tuttuğu görülür. Bu nesnelerden biri de -şiirde daha çok Farsçası şâne kelimesinin tercih edildiği- taraktır. Tarak genellikle hanımların kullandığı süslenmeye yardımcı bir nesne olmasının yanı sıra biçimi (tek ya da çift ağızlı olması gibi), yapıldığı nesne (altın, gümüş, kemik vb.) ve başka çeşitli özellikleri nedeniyle benzetme unsuru olarak şiirde ele alınmıştır. Tarakla ilgili örnekler arasında beyit bütünü içinde yer verilen benzetmelerden çok tarağın (şânenin) redif kelimesi olarak kullanıldığı gazeller ilgi çekici örneklerdir. Araştırmalarımız sırasında şâne redifli Cem Sultan ve Nef‘î’ye ait iki gazele rastladık. Fakat bizce asıl bu gazellerden daha ilginç olanı, Hâlet Efendi Divançesinde karşılaştığımız “Tarak kîsesine işletilmek üzre söylenilmişdür” başlıklı üç beyitlik nazımdır. Yazımızda divan şiirinde tarağın kullanımıyla ilgili bilgileri değerlendirdikten sonra bu üç şiiri biçim ve içerik açısından inceleyeceğiz. Bu şiirler aracılığıyla hem divan şiirinde hem de eski kültürümüzde tarağın yerini ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: