Abstract:

Nefisin terbiye edilmesi tasavvufî düşünce içerisinde olmazsa olmaz bir kavram olarak göze çarpmaktadır. Nefis terbiyesi, aynı zamanda sâlikin Allah’a ulaşma aşamasındakibüyük imtihanlardan birisidir. Allah’a ulaşarak kendini O’nun varlığında yok etmek anlamına gelen fenâ fillah aşamasına gelebilmek de nefisin terbiye edilmesiyle mümkündür. Seyr ü sülûk olarak da tanımlanan bu nefis terbiyesi sadece felsefî olarak değil aynı zamanda bu yola kendini vermiş insanların hayatlarını da doğrudan etkilemesi sebebiyle önemlidir. Seyr ü sülûk sadece bir tanımdan ibaret değildir, bu kavram aynı zamanda manevî bir eğitim biçimidir. Çünkü dervişin, hayatı boyunca yapacağı iş, ibadet, zikir, insanlar arası ilişkiler vb. bu kavram etrafında şekillenmektedir. Hazırlanan çalışmaya konu olan Hayâlî Bey’e ait gazel, içerisinde bulunan fakr, fenâ, riyazet ve terk gibi kavramlar sebebiyle nefis terbiyesi ve dolayısıyla seyr ü sülûk konusunda zengin çağrışımlar barındırmaktadır. Çalışmanın amacı nefis terbiyesi/seyr ü sülûk konusu etrafında gazelde yer alan fenâ, riyâzet, çile gibi kavramlara ve onların tasavvufî ıstılah içindeki yerine dikkat çekerek gazeli açıklamaya çalışmaktır.  

Keywords: