Özet:

Son dönem Osmanlı ulemasından İbn Âbidîn’in örfe dair yazdığı Neşrü’l-arf fî binâi ba’di’l-ahkâm ale’l-örf adlı risalesi örf konusuyla ilgili olarak zikredilebilecekönemli eserlerdendir. İbn Âbidîn bu risaleyi, hâkimin fetva verirken dikkat etmesi gereken hususları içeren manzum eseri Ukûd-u resmi’l-müftî üzerine yazdığı Şerhu manzûmeti Ukûdi resmi’l-müftî adlı şerhten sonra, örf konusunu izah etmeye duyduğu ihtiyaca binaen kaleme almıştır. İbn Âbidîn bu risalede hukuki bir delil olarak örfün, diğer deliller ve Hanefi fetva usulünde dayanak kabul edilen Zahiru’r-rivaye karşısındaki konumunu ele almakta, hüküm vermede örfün belirleyici durumuna dikkat çekmektedir. Onun örfe meşruiyet kazandırmadaki asıl hareket noktası, müçtehit imamların bugün yaşamaları durumunda toplumun örfünü dikkate alarak farklı şekilde hüküm verecek olmalarına dair kuvvetli inancıdır. Diyebiliriz ki İbn Âbidîn, geleneksel mezhep anlayışının temellerine dokunmadan İslam’ı modern hayata dahil etmeyi başaran bir formül öne sürmüştür. 

Anahtar Kelimeler: