Abstract:

Öğrenciler için gözde canlandırması  zor bir kavram olan atomun yapısının ve tarihsel süreç içerisinde atom modellerinin gelişiminin öğretiminde başta ders kitaplarında yer alan görseller olmak üzere çeşitli gösterimlerden yararlanılmaktadır. Kimi zaman öğrencilerin bu gösterimlerden bazılarını daha fazla içselleştirdikleri gözlenebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, lise 9, 10 ve 11. sınıf öğrencilerinin atomun yapısı ile ilgili zihinsel modellerini incelemek ve önceki yıllarda ders kitaplarında görmüş olabilecekleri atom modeli gösterimleri ile karşılaştırmaktır. Çalışmaya, benzer özelliklere sahip üç liseden 90 öğrenci katılmıştır.  Öğrencilerin zihinsel modellerini belirlemek amacıyla toplam 4 tane açık-uçlu soru içeren Zihinsel Model Atom Testi uygulanmıştır. Öğrencilerin  zihinsel modelleri 6., 7. ve 8. sınıf fen ve teknoloji ders kitapları ile 9. ve 10. sınıf lise kimya ders kitaplarında yer alan toplam 507 atom modeli gösterimi, Atom Gösterimleri Değerlendirme Anahtarı ile değerlendirilmiş ve gösterimler Ki-kare analizi ile karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, öğrenci çizimleri ve öğrencilerin kendi sınıf seviyelerinde ve daha önceki yıllarda kullanmış oldukları ders kitaplarındaki atom modeli görselleri arasında istatistiksel olarak uyum (p<0.01) bulunmamıştır. Ayrıca, öğrenciler arasındaçok tercih edilen gösterim Bohr atom modeli iken, sınıf seviyesi ilerledikçe öğrencilerin kendi sentetik modellerinin kullanımının arttığı ve çok az sayıdaki öğrencinin atom modeli gösterimlerine atomun hareketli yapısını ortaya koyan unsurları dahil ettiği gözlenmiştir.

Keywords: