Özet:

İslam hukukunun dönemlerinden biri, kanunlaştırma dönemidir. Mecelle, bu dönemde yapılan kanunlardan biridir. Mecelle, başkanı Ahmet Cevdet Paşa olan bir komisyon tarafından yapılmıştır. Mecelle, 1868-1876 yılları arasında hazırlanmış bir kanundur. Mecelle, İslam hukuku kuralları esas alınarak hazırlanmıştır; ancak içerisinde yalnızca Hanefi mezhebine ait içtihatlar yer almaktadır. Mecelle’nin bir medeni kanun olduğu söylenebilir; ancak içerisinde aile hukukuna ve miras hukukuna ilişkin hükümler bulunmamaktadır. Mecellede, bir mukaddime ile 16 kitap bulunmaktadır. Mecelle’nin sistemine göre, bu kitaplar, baplara, baplar, fasıllara ayrılmıştır. Mecelle’nin içerisinde 1851 madde yer almaktadır. Mecelle, kanun yapım tekniklerinden biri olan, kazuistik yöntemle yapılmıştır. Mecelle’nin mukaddime kısmında, iki makale bulunmaktadır. Mecelle’nin birinci maddesi, ilk makaledir. İlk makalede, fıkıh ilminin tanımı ve kapsamı açıklanmıştır. Mecelle’nin ikinci maddesiyle yüzüncü maddesi arasında, külli kaideler olarak adlandırılan ilkeler bulunmaktadır. Bu ilkeler, her olaya uygulanabilecek soyut ilkeler niteliğindedir. Diğer ifadeyle, bu ilkeler, hukukun tüm disiplinlerinde uygulanabilecek soyut ilkelerdir. Bu bağlamda, bu çalışmada, Mecelle’nin külli kaidelerinin, kamu hukuku alanında uygulanabilirliği meselesi incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: