Özet:

Bu araştırmada Erzurum yöresine ait oyun havalarının, günümüz icrası açısından incelenerek genel özelliklerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Erzurum yöresine ait oyun havalarının günümüzdeki icra farklılıklarının incelenerek ortaya konulması bakımından önem taşımaktadır. Araştırma, TRT THM repertuvarına yönelik betimsel bir araştırma olup, oyun havalarından veriler elde etmeye yönelik tarama (survey) modeli ve sözlü görüşme (mülakat) tekniği kullanılmıştır. Yapılan görüşmeler esnasında; mahalli icracılara, örneklemi oluşturan eserlerden bildikleri çaldırılarak ses kaydı alınmış olup, eserlerin repertuvardaki notası ile günümüzdeki icra farklılıklarının belirlenebilmesi amacıyla alınan ses kayıtlarının analizi yapılmıştır. Araştırmanın evreni, TRT Türk halk müziği repertuvarında yer alan 682 adet oyun havasından oluşmaktadır. Örneklemi ise, TRT Türk halk müziği repertuvarında yer alan Erzurum yöresine ait 29 adet (sözsüz) oyun havasından oluşmaktadır. Yörede yaşayan mahalli icracılara oyun havaları, klarnet ve zurna çalgılarıyla çaldırılarak sesli ve yazılı olarak kayıt altına alınmış ve incelenmiştir. Bu incelemeler neticesinde eserlerin günümüzdeki icrası ile TRT (Türkiye Radyo Televizyon) THM (Türk Halk Müziği) repertuvarında yer alan notaları karşılaştırıldığında eserler arasında benzerlik ve farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Bu farklılıkların mahalli icracıların nota bilmemesi nedeniyle eserleri dinleyerek yada usta çırak ilişkisiyle belleğe kaydetmek suretiyle öğrenmelerinden kaynaklandığı düşünülmektedir. İcrada yapılan ekleme veya çıkarmaların yoruma dayalı icra farklılıklarından olduğu tespit edilmiştir. Fakat bu farklılıkların eserlerdeki ana ezgi ve ritmik yapıyı bozmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: