Abstract:

Bu çalışmada Cumhuriyet Dönemi yazın çevirisi stratejilerini hem bu konuda yapılmış araştırmalar üzerinden hem de Kafka’nın “Ein Landarzt” öyküsünün farklı çevirileri üzerinden ele aldık. Hipotezimiz, bu dönemde yabancılaştırmanın baskın bir strateji olmadığıydı. İncelediğimiz araştırmalar da Tercüme Bürosu’nun,azından yönetici kadrosunun yerlileştirmeci olduğunu, sonraki yıllarda ise kaynak odaklı bir yaklaşımın egemen olduğunu ortaya koyuyordu. Çeviri incelemesi sonucunda ise yerlileştirmeciliğiyle bilinen Kamuran Şipal’in diğer çevirmenlere kıyasla, yabancılaştırma stratejisine daha fazla başvurduğunu gördük. Bu, şu önermeyi de beraberinde getiriyordu: En yabancılaştırmacı çevirmen Şipal’se, yabancılaştırma pek kullanılmayan bir strateji olsa gerek. Gerçekten de ele aldığımız örnekler üzerinden, yabancılaştırmanın az kullanıldığını gördük. Aynı öykünün İngilizceye çevirilerini de inceledik; bu çevirilerde yabancılaştırmaya daha fazla başvurulmuş olmasını, hipotezimizi destekleyen bir başka veri olarak yorumladık çünkü bu, elimizde yabancılaştırmanın pekala yapılabileceği bir kaynak metnin olduğunu ama Türkçeye çevirilerde bu stratejinin tercih edilmediğini, bir başka açıdan ortaya koyuyordu.Bu çalışma ayrıca, karşılaştırmalı incelemeler yapmanın, Şipal örneğinde gördüğümüz üzere, üstünde neredeyse fikir birliğine varılmış yargıları değiştirebilecek sonuçlar alınmasına olanak tanıdığını gösteriyor.

Keywords: