Abstract:

Küreselleşme sonucu artan ülkelerarası rekabet, ülkelerde yaşanan bölgelerarası farklılaşmayı daha belirgin hale getirmektedir. Bu bölgesel gelişmişlik farklılıklarının önemli ekonomik, sosyal ve çevresel sorunlara neden olduğuna dair örneklerin bulunması, serbest piyasa mekanizmasına dayanan bölgesel kalkınma politikalarının sorgulanmasına da yol açmaktadır. Bölgesel farklılıkların giderilmesi ihtiyacı karşısında devletin daha aktif roller almasına yol açan bu durum, aynı zamanda izlenilen ekonomi politikalarının değerlendirilmesini de gerekli kılmaktadır. Türkiye’de, gelişmişlik kademelerine göre tanımlanan 26 adet NUTS düzey-2 bölgesi bulunmaktadır. Bu bölgeler arasındaki gelişmişlik farklılıklarının giderilmesine yönelik projelerin hayata geçirilmesi, uzun bir süredir gündemde olmakla beraber, devlet tarafından izlenilen bu kalkınma politikalarının başarılı olup olmadığı konusunun açık olmadığı görülmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de izlenilen bölgesel kalkınma politikalarının neler olduğu yerine, 2001-2014 döneminde bölgelerin kalkınması hususunda elde edilen sonuçların başarısı ve bölgeler arasındaki gelişmişlik farklılıklarının azaltılması hedefine ulaşılıp ulaşılmadığı üzerinde durulmaktadır. Bölgeler arasındaki gelişmişlik farklılıklarının değişimi, temel bileşenler analizi yardımıyla oluşturulan gelişmişlik endeksleri ile incelenmeye çalışılmaktadır. Sosyal ve ekonomik kriterleri bir arada içeren bölge bazındaki gelişmişlik endeksleri, bölgesel kalkınma ve Türkiye ekonomisi açısından çarpıcı sonuçlar ortaya koymaktadır.

Keywords: