Özet:

Kantarat-ü Çarhıyân savaşı Karahanlılarla Gazneliler arasında yapılmıştır. Belh yakınlarında 397/1007 yılında yapılan savaşta Gazneli Mahmud’un ordusu İlig Han’ın ordusunu mağlup etmiş ve Ceyhun Nehri’nin doğusuna çekilmek zorunda bırakmıştır. Bu tarihten sonra Karahanlılar Horasan bölgesini ele geçirme konusunda herhangi bir teşebbüste bulunmamıştır. Bu sebeple Kantarat-ü Çarhıyan savaşı iki büyük Türk devleti arasında Horasan’ın kaderini belirleyen savaş olarak tarihe geçmiştir. Karahanlılar ve Gaznelilerden önce Horasan bölgesi Sâmânîlerin hâkimiyetinde idi. Bu devlet 389/ 999 yılında İlig Han tarafından yıkıldığında Sâmânî toprakları Karahanlılar ve Gazneliler arasında paylaşıldı. İki devlet arasında yapılan anlaşmaya göre sınır Ceyhun Nehri olarak kabul edildi. Ancak Gazneli Mahmud’un Hindistan fetihleri ile uğraştığı bir dönemde İlig Han’ın Horasan’ı istila etmek için ordu gönderdi. Bu durum iki devlet arasındaki anlaşmanın bozulmasına sebep oldu. Çalışmamızda öncelikle Sâmânîler döneminde Horasan’ın siyasî durumuna yer verilmiştir. İkinci olarak Kantarat-ü Çarhıyân savaşına kadar olan dönemde Karahanlı ve Gazneli ilişkileri çerçevesinde Horasan’ın statüsü ortaya konmaya gayret edilmiştir. Son olarak bahsi geçen savaş sebep ve sonuç ilişkisi içerisinde aktarılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler: