Özet:

Kıbrıs Rum Cumhurbaşkanlığı, Kıbrıs Türk Cumhurbaşkanı Yardımcısının, Bakanlarının, Milletvekillerinin, Hakimlerinin ve Memurlarının görevlerini yapmasını engelledikten sonra , 1963 Noelinde Kıbrıs Türk Toplumuna saldırılar düzenleyerek, Kıbrıs Cumhuriyetinin uluslararası planda kabul edilmiş statüsünü değiştirmeye ve Kıbrıs Türk ve Rum toplumlarının siyasal ve anayasal eşitliğine dayalı Ortaklık Devletini ortadan kaldırmaya teşebbüs etti. Kıbrıs Türk Toplumunun Akritas Planı çerçevesinde etnik temizliğine yönelik Kıbrıs Rum mezalimi dolayısıyla bu dönem Kanlı Noel olarak bilinir. Türkiye'nin 1960 Kıbrıs Garanti Anlaşması çerçevesinde bu mezalime son verme çabaları, Türk-ABD ilişkilerini zehirleyen Johnson mektubuyla engellenmiştir. Atinada bir Albaylar cuntası düzenlediği darbeden sonra gayrımeşru biçimde Yunan kuvvetlerini göndererek Kıbrıs'taki EOKA terrör örgütünü desteklemiş ve anılan örgüt General Grivas liderliğinde 1967 sonunda özellikle Geçitkale ve Boğaziçi bölgelerinde şiddetli olmak üzere Kıbrıs Türk Toplumuna hücum etmiştir. Türk Hava kuvvetlerinin Ada üzerindeki gösteri uçuşları sonunda ABD olaylara müdahil olmuş ve Başkanın özel temsilcisi Cyrus Vance, Türkiyeve Yunanistan'ı doğrudan bir harbi önleyecek şekilde uyuşmaya varmaya ikna etmiştir. Olayların arkasından Kıbrıs Türk Toplumu Geçici Kıbrıs Türk Yönetimini kurmuştur. Atina'daki Albaylar Cuntası şahinlerin kontrolü altına geçti. Makarios'un hızlı bir Enosis/Yunanistan'la birleşme yaklaşımından uzaklaşmaya başladığı görüntüsünü vermesi üzerine Atina 1974'te EOKA kabadayısı Nikos Sampson'u, onu devirmek üzere bir darbe yapmakta kullandı. Makarios dağlara saklanarak ve sonra İngiltere'ye kaçırılarak kendisini kurtardı. Türkiye, darbeyi sona erdirmek ve anayasal düzeni yeniden kurmak üzere Garanti Antlaşması çerçevesinde ortak müdahale önerdiyse de İngiltere ve doğal olarak Yunanistan tarafından reddedildi. Tek taraflı müdahale hükmü kullanıldı ve Kıbrıs'a çıkarıllan Türk Birlikleri durumu kontrol altına aldı. Cenevre'de görüşmeler başladı fakat İngiltere tarafından cesaretlendirilen Yunanistan'ın engellemeleri sonucu ilerleme kaydedilemedi. Bu durum, askeri konumu stabilize etmek amacıyla Türk Barış Harekâtının devamı zorunluluğunu doğurdu. BM tarafından sağlanan ateş kesten sonra 1975'te Kuzey Kıbrıs Federe Devleti kuruldu

Anahtar Kelimeler: