Abstract:

Hisam Kurban, Uygur toplumunun olumlu değer yargılarını ince bir zekâ ile vurgulayan, içinde bulunduğu dönemin olumsuz sosyal meselelerine nükteli eleştirilerde bulunan, hazırcevap, bilgin ve muzip kişiliği bir arada barındıran, öğretici ve eğlendirici mizah ustasıdır. Doğu Türkistan’da Nasreddin Hoca lakabıyla tanınan çağdaş düşünür Hisam Kurban’ın nükteleri Doğu Türkistan-Çin’den Uzak Doğu’ya kadar uzanmaktadır. Bu çalışmada Karadeniz Fıkraları ile Hisam Kurban nükteleri (çakçakları) yapısal özellikleri bakımından karşılaştırılmıştır. Fıkralarda tespit edilen ortak değer yargıları, örf ve adetler gibi kültürel yapılar incelenmiştir. Uygur toplumunun kültürünü yansıtan Hisam nüktelerinde ve Karadeniz Fıkralarında yer alan ortak unsurlardan Türk aile yapısı, evlilik yapısı, kadın ve erkeğin aile içindeki görevleri, evlilikte uyum, aile büyüklerine saygı, misafirperverlik açısından kültürel konular incelenmiş ve bu metinlerin işlevsel özellikleri vurgulanmıştır. Fıkralarda yer alan Karadeniz Şivesi ile Uygur Türkçesindeki bazı benzer kelimelere değinilmiştir. Her iki toplumdaki bu ortak değerler, kültürel miras unsurları itibariyle karşılaştırılmıştır.

Keywords: