Abstract:

Borçlanma gelişmiş ülkelerde büyüme ve kalkınmanın finansmanında ve teknolojinin geliştirilmesinde önemli bir finansman kaynağı olarak ortaya çıkarken kimi gelişmekte olan ülkelerde ise kamu açıklarının finansmanında önemli bir kaynak olarak değerlendirilmektedir. Kamu harcamalarının finansmanında vergiler temel finansman kaynağı olarak kabul edilmektedir. Harcamaların gelirleri aştığı dönemlerde ki bu durum gelişmiş ülkelerde nadiren görülürken gelişmekte olan ülkelerde yapısal problemlerle ortaya çıkan temel ekonomik istikrarsızlık unsuru olarak kabul edilmektedir, iç ve dış borçlanma önemli alternatifler olarak devreye alınmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde yatırım kararlarına yön veren bir takım faktörler bulunmaktadır. Reel faiz oranları bu bağlamda önemli bir değişken olarak kabul edilmektedir. Kamu borçlanmasına yoğun bir biçimde başvurulması faiz oranları üzerinde baskılar yaratarak özel yatırımları dışlamakta, büyüme ve kalkınma sürecini olumsuz etkilemektedir. Yüksek düzeydeki kamu açıklarının da faiz oranı, ekonomik büyüme, enflasyon ve kamu borç düzeyi gibi makro değişkenler üzerinde olumsuz etkilere sahip olduğu söylenebilir. Söz konusu değişkenlerdeki olumsuz gelişmeler ise bir süre sonra daha yoğun ve dolayısıyla çok daha maliyetli kamu açıklarının ortaya çıkmasına yol açacaktır. Çalışmada kamu açıkları ve borçlanması arasındaki ilişkisi öncelikle teorik düzeyde, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan pratiğinde de deneysel düzeyde imcelenmeye çalışılmaktadır.

Keywords: