Abstract:

Oluşum ve gelişim seyri dikkate alındığında her ilmî disiplinin kendi dışında yer alan disiplinlerle ilişki kurması doğal bir süreçtir. Ancak söz konusu ilişkinin disiplinlerden biri için fazlaca ilerlemesi, ilmî özgünlük açısından var olan doğal ilişkinin seyrinin değiştiğinin, ilişkideki doğallığın sorunsallığa evrildiğinin göstergesidir. İslamî ilimler içinde tarihsel seyri açısından kelamın kendi dışında yoğun iletişim kurduğu ilimlerin başında felsefe yer alır. Bir mütekellim olarak Teftâzânî, kelam ve felsefe arasındaki ilişkinin boyutlarına dikkat çeken ilk isimlerden biridir. Nesefî’nin akâidine yazdığı, Şerhu’l-Akâid olarak bilinen meşhur eserinde, kelam kitaplarının semiyât bahisleri olmaksızın artık bir felsefe kitabından ayırt edilemeyecek bir konuma geldiğini açıkça ifade eder. Bu çalışmada kelam ve felsefe ilişkisi bağlamında Teftâzânî’ye ait ifadelerin, kendinden sonraki süreçte şerhi üzerine yazılan, özellikle Hayâlî, Kestelî, Isâm ve Molla Ahmed haşiyelerinde nasıl ele alındığı, bu eserlere ne şekilde yansıdığı ve kelam ve felsefe ilişkisinin hangi açılardan değerlendirildiği konu edilecektir.

Keywords: