Abstract:

    1923’te Cumhuriyetin Kuruluşundan 1960’ta Devlet Planlama Teşkilatının kuruluşuna kadar geçen süre, kentleşme politikaları açısından planlı dönemden önceki dönem olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemi kentleşme politikaları bakımından bir bütün olarak inceleyen çalışma yok denecek kadar azdır. Cumhuriyetin kuruluşundan 1950’ye kadar dünyadaki gelişmelerin de etkisiyle kentleşme sabit bir şekilde devam etmiş, kentleşme hareketlerinde önemli bir değişiklik olmamıştır. Ülkemizde nüfus hareketleri ve kentleşmenin hızlı bir şekilde ortaya çıkması 1950’li yılların başından itibaren görülmeye başlanmıştır. Gelişmekte olan devletlerde kentleşme politikalarıyla hem kentlerdeki konut, arsa, altyapı, işsizlik-istihdam gibi sorunlar çözülmeye çalışılmakta hem de toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmesine yön vermeye çalışılmaktadır. Tam yeterli olmasa da Cumhuriyetin ilk yıllarında da böyle kentleşme politikaları uygulanmıştır. Gelişmiş devletlerin yaşamış olduğu kentleşme örneklerinden de esinlenerek ortaya konulan genel kentleşme politikaları anlatılmış, planlı dönemden önceki kentleşme politikalarının bunlardan hangisine uyduğu belirtilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi, 1923’te Cumhuriyetin kuruluşundan 1950’ye kadar ufak tefek istisnalar dışında tek başına iktidarda kalmış bir partidir. Bu nedenle bu partinin kentleşme politikaları önem arz ettiğinden Cumhuriyet Halk Partisinin bu dönemdeki kentleşme politikaları anlatılmıştır. 1946’da çok partili hayata geçildikten sonra 1950-1960 tarihleri arasında Demokrat Parti iktidarda kalmıştır. Bu dönem, aynı zamanda Türkiye’de kentleşme hareketlerininhızlı olduğu dönemdir. Bu nedenle Demokrat Partinin kentleşme politikaları da anlatılmıştır. Kentlerde konut ihtiyacı, planlı arsa eksikliği, kent planlama sorunları, nüfusun kentler ve bölgeler arasında dengeli dağılmaması sorunu, işsizlik sorunu, kırsal alandan gelen nüfusun kente adapte olamaması sorunu, diğer bir deyimle kentlileşme gibi sorunlar planlı dönemden önce ortaya çıkan sorunlardır. Planlı dönemden önce ortaya çıkan bu tür kentleşme sorunları zamanında çözülememiş, zamana yayılarak daha sonraki dönemlere sarkmış, günümüz kentleşme sorunları olarak kalmaya devam etmektedir. Planlı dönemden önce ortaya çıkan kentleşme sorunlarının günümüz kentleşme politikalarına olan etkileri anlatılmıştır.

Keywords: