Özet:

Cerrâh b. Abdullah el-Hakemî Emevîler dönemi kumandan ve valileri arasında önemli bir yere sahiptir. Aslen Şam‘lı olup daha sonra Basra ve Kûfe‘ye yerleşti. Haccâc b.Yûsuf ile tanıştıktan sonra yaklaşık kırk yıl boyunca Emevî Devleti‘nde önemli görevlerde bulundu. Deyru‘l-Cemâcim Savaşına katıldı, Haricilere karşı görevlendirildi. Cerrâh 705-715 yılları arasında Basra valiliği yaptı. 715-717 yılları arasında da Irak genel valiliğine vekaleten baktı.Ömer b.Abdülaziz halife olunca Cerrâh b.Abdullah‘ı Horasan valiliğine tayin etti. Fakat Cerrâh‘ın Arap ırkçılığı yapması, İslama giren Ehl-i Zimmeden cizye almaya devam etmesi, halka karşı kılıç ve kırbaç kullanma fikrini ileri sürmesi üzerine görevden alındı. II.Yezîd döneminde Akr Savaşına katıldı. 722 yılında Ermeniyye ve Azerbaycan genel valiliğine atandı. Burada uzun süre Hazar Türkleri ile mücadele etti.Hişâm döneminde de Hazarlarla mücadeleye devam etti. Cerrâh, 730 yılında Erdebil civarında komuta ettiği bir savaşta yenildi ve şehid oldu. Cerrâh b. Abdullah İslâm Târihi kaynaklarında; uzun boylu, heybetli, cesur, yiğit, kahraman, âdil, âbid, kurâ, cengaver gibi çeşitli vasıflarla nitelendirilmiştir. Hadîste Muhammed b.Sîrîn‘den Rivâyette bulunmuş, kendisinden de Safvân b. Amr, Yahyâ b. Utayye ve Rebîa b. Fedâle rivâyette bulunmuşlardır

Anahtar Kelimeler: