Abstract:

Yirminci yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan yeni çeviri kuramlarıyla çeviriye bakış açısı değişmiştir. Dilbilimin bir alt dalı olmak yerine özerk bir bilim dalı olarak gelişmeye başlayan “çeviribilim” köklü değişiklikler geçirmiştir. Çağdaş çeviri kuramları olarak görülen erek-odaklı kuram, skopos kuramı ve bağıntı kuramı bağlamında çeviri eğitimi de yeni bir kimlik kazanmıştır. Söz konusu kuramlar ışığında çeviri eğitimi, çeviri dünyasının gerçek dinamikleri çerçevesinde yeniden şekillenmiş ve çağdaş bir bakış açısına kavuşmuştur. Bu yazıda çeviri eğitiminin çağdaş çeviri kuramları ışığında kazandığı yeni kimliğin özellikleri incelenmiştir. Erek-odaklı kuramda üçlü bir model olarak ele alınan çeviribilimin alanları birbiriyle etkileşim halindedir. Bilimsel dayanaklar çerçevesinde yapılan çeviri eğitimi, çeviri gerçeklerinden kopuk olmayacak ve çevirmen adaylarını çağdaş çeviri kuramlarının ışığında yaptıkları işin niteliği konusunda aydınlatabilecektir. Skopos kuramının çeviri gerçeklerinden kopuk olmadığı kullandığı terimlerle açıkça ifade edilir. Bu kuram, çeviri eğitiminde yöntem çalışmaları yapan eğitimcilere ve kuramcılara “amaç” doğrultusunda yönlendirilen çeviri süreci bağlamında yeni ufuklar açmaktadır. Gutt’un oluşturduğu bağıntı kuramı, metni anlamlandırma sürecine yeni bir yaklaşım getirir. Bu kuram, öğrencilere metni okuyan kişinin metnin anlaşılmasındaki rolünü ve kimi zaman kaynak metnin tek ve değişmez bir anlamı olamayacağını göstermekedir. Söz konusu çağdaş çeviri kuramları ışığında çeviri eğitiminin yeniden şekilllenmesi kaçınılmaz bir gerekliliktir.

Keywords: