Özet:

arBu araştırma Mutezile düşüncesinin temelini teşkil eden aklın konumu meselesini ele almaktadır. Akıl nasların yorumlanmasında önemli rol oynamaktadır. Mutezile kimi zaman nasları akılla çeliştiği gerekçesiyle reddeder. Mutezilenin sözünü ettiği akıldan okur üzerinde tartışma olmayan ve başkaları tarafından ittifakla kabul edilmiş külli bir aklı sanmış olabilir. Oysaki burada söz konusu edilen akıl salt Mutezili akıldır. Peki nedir bu mutezili akıl? Onu oluşturan unsurlar nelerdir? Acaba zorunlu akıl ile zorunlu bilgi arasında bir fark var mıdır? Sünni Kelam ekolünün öncülerince Kabul edilen akılla Mutezili akıl bir birine parelel yürür mü? Bu sorulara verilecek yanıtlar bu çalışmanın önemini gözler önüne serecektir. Çalışmanın doğası tümevarım yöntemini esas edinmeyi gerektirdi. Amacımız çarpıtmadan ve kelamcıların hoş olmayan suçlamalarından uzak güzel sonuçlara ulaşmaktır. Mutezili akıl kavramını sadece Mutezili literatürden yahut da büyük oranda onların düşüncesinden etkilenmiş Zeydiyye ekolünün eserlerinden yararlanarak işlemeye çabaladık. Bu tarz çalışmalarda genellikle yazar kendisini tanımlama ve değerlendirmeler yapmaktan alamaz. Okur bu özelliği Allah’ın izniyle bu araştırmada da görecektir.

Anahtar Kelimeler: