Abstract:

Demokrasinin vazgeçilmesi unsuru olan siyasi partiler, sadece devlet yönetiminde görev yapan kadroları barındırmakla kalmamış, toplumsal değişim ve dönüşümün önemli dinamikleri olmuşlardır. 1923 yılında kurulan Cumhuriyet Halk Partisi, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş sürecinde etkin bir rol oynamış, hem devletin hem de toplumun Batılı değerlere göre yeniden düzenlenmesini sağlamıştır. 1950 yılına kadar ülkeyi tek parti olarak yöneten Cumhuriyet Halk Partisi, parti-devlet bütünleşmesinincanlı örneklerinden biri olmuş, devleti ve toplumu ilgilendiren konularda belirleyici ve yönlendirici bir güç olmuştur. Parti teşkilatlarının daha etkili çalıştırılmasında, parti-halk kaynaşmasının sağlanmasında, devrimlerin halka aktarılmasında Cumhuriyet Halk Partisini daha aktif hale getirme,  halkın sorunlarının ve çözüm önerilerinin yerinde tespit edilmesi isteği, 1923 yılında Cumhuriyet Halk Partisi bünyesinde parti müfettişlik kurumunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. 1935 yılında yapılan düzenleme ile parti müfettişlerine tanınan yetkiler artırılmış, aynı zamanda milletvekili olan müfettişlerden sorumlu oldukları bölgedeki parti çalışmalarını ve Halkevlerinin faaliyetlerini denetlemeleri, bölgelerindeki yönetim, eğitim, sağlık, ulaşım, ekonomi vb. konularda yaşanan sorunlar hakkında görüş beyan etmeleri istenmiştir.  Müfettişler tarafından yılda iki defa kaleme alınarak parti merkezine iletilen raporlarda yer alan sorunlar, parti teşkilatında yer alan bürolar tarafından ilgili kurumlara iletilerek, çözülmeye çalışılmıştır. Çalışmamıza esas teşkil eden parti müfettiş raporları, Cumhuriyet Halk Partisi teşkilatı tarafından görevlendirilen Kütahya bölgesi parti müfettişleri tarafından kaleme alınmıştır. 1935-1950 yıllarına ait raporlardan yola çıkarak, Cumhuriyetin ilk yıllarında Kütahya ilinin bir kazası durumunda olan Uşak hakkında bilgi verilmeye çalışılacaktır. Uşak merkez kaza ve köylerine dair bilgiler içeren raporlar değerlendirilerek Cumhuriyet Halk Partisi Uşak ilçe teşkilatı, idare heyeti, üye sayısı, siyasi faaliyetler, partililer arasındaki ilişkiler, seçimler ve seçim sonuçlarına ilişkin tartışmalar, Uşak Halkevinin faaliyetleri, Uşak’ın eğitim, ulaşım, sağlık, ekonomi vb. alanlardaki sorunları ve getirilen çözüm önerileri üzerinde durulmaya çalışılacaktır. Parti müfettiş raporlarında yer alan bilgiler, diğer kaynaklardaki bilgilerle karşılaştırılarak, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Uşak’ın durumu hakkında bir değerlendirme yapılmaya çalışılacaktır.

Keywords: